Genel Motor Arızaları

Silindir kapağının çatlamasının en büyük nedeni motorun yüksek hararet görmesidir. Motor su sıcaklığının ani olarak düşmesi ve yükselmesi silindir kapağının çatlamasının diğer sebebidir. Silindir kapağı çatladığı zaman motor çalışır ancak su kaybı ve soğutma sıvısı içersinde yüksek basınç oluşur. Bu yüzden araç yürüyemez hale gelir.

Motorlar çalışırken iç yanma ısıları 2000-2500 dereye kadar çıkar. Ancak motora aşırı yük verilirse, motorda yanlış ateşleme zamanı oluşuyorsa ya da motorda aşırı ısınma meydana geliyorsa bu sıcaklık 3000 dereceye kadar çıkabilir. Bunun sonucunda ise silindir kapak contası yanar. Halk arasında motorun hararet yapması olarak da bilinir.
 
Eğer montaj sonrası silindir kapak contası tekrar yanmışsa; blok ve kapak yüzeyi, kullanılan contanın kalitesi,silindir kapak civataları, civataların doğru sıkılıp sıkılmadığı ve motor soğutmasının düzgün olup olmadığı kontrol edilmedir.

Silindir kapakları aşırı hararet sonucu yamulur. Bu arızanın giderilmesi için iki farklı yöntem kullanılır. Ya kapak yüzeyi taşlanır ya da silindir kapağı 200-300 derece arası ısıtılarak düzeltilir. Ancak aşırı yamuk olan kapaklarda düzeltme işlemi riskli olacağından, üretici firma töreransları içinde ya silindir kapağı taşlanır ya da yenisi ile değiştirilir.
 
Aşırı hararet gören silindir kapaklarının supapları,supap gaydları ve supap lastikleri zarar görmüş olabilir bunların da kontrol edilmesi gerekir.

Krank çalışması esnasında meydana gelen titreşim nedeniyle çatlayabilir. Bu çatlak tespit edilmezse bunun sonuncunda krank kırılması yaşanır. Kırılma genelde köşe(raidus)tarafından gerçekleşir. Krank değiştirildikten sonra gene aynı noktadan kırılma yaşanmışsa, o zaman volan, krank ve diğer dengeleyici unsurlar kontrol edilmelidir.

Krank milinin ve yatakların sarmasının sebebi yetersiz yağlama veya montaj esnasında yatak boşluğunun az verilmesini olarak sıralayabiliriz.
 
Motorda yeterli yağlama olmadığı zaman krank ve yatakları arasında sürtünmeden oluşan ısı yükselir ve yüksek ısı sonucu  krank miline göre daha yumuşak olan yataklar erime sonucu krank miline yapışır. Aynı olay yağlama yapmadan montaj yapılırsa kuru çalışma sonucunda meydana gelebilir.
 
Krank ve yatak sarması motor montajından binlerce kilometre sonra gerçekleşmisse bunu sebebi yağlama ile ilgili bir arızadır.

Kranklar görevleri gereği yük ve vibrasyon içinde çalışmaktadır. Krank çatlakları genellikle yağ deliklerinde veya radius alanlarında görülür. Çatlamaya elverişli kranklar taşlama öncesi ve sonrasında çatlak testi yapılmalıdır. Krank milinin yanlış taşlanması da radius alanında çatlamaya sebep olabilir. Krank millerine işlem sonrası balans yapılması çatlama olasılığını azaltacaktır.

Günümüz teknolojisinde üretilen dizel motorlar ve yarış motorları için çelik dövme kranklar kullanılarak dayanıklılık arttırılmıştır.

Kamların aşınmasının birkaç sebebi olabilir.Öncelikle kamlara gelen yağ besleme deliklerindeki tıkanıklık veya yetersiz yağlama kamların aşınmasına sebep olabilir.Yanlış yapılan supap ayarı da kamları aşındıran diğer bir unsurdur. Diğer unsurlar ise kamların bastığı külbütör veya kadehlerin bozuk olması,üretici firmanın hatalı üretim yapmasını söyleyebiliriz.

Eksantrik mili kırılması genellikle,mile uygulanan aşırı güç ile olur. Supap ve pistonların birbirine çarpması sonucu eksantrik miline uygulanan aşırı basınç milin kırılmasına sebep olur. Eksantrik yatağındaki kasıntıda milin kırılmasına sebeptir. Bir diğer sebep ise eksantrik malzemesindeki hata kırılmaya sebep olabilir.

Motor yataklarının uzun ömürlü olması için en önemli faktör iyi bir yağlamadır.
 
Yatak aşınması yüksek kilometre kullanımı sonucu normal karışlanır. Uzun süre değiştirilmeyen motor yağı veya yanlış yağ seçimi motor yataklarına zarar verir.
 
Yağ kaybı yaşayan motorlarda metal metale temas çok olur. Düşük yağ seviyelerinde motoru kullanmak, motor yataklarında ciddi hasara neden olur. Uzun süre motoru bu şekilde kullanmak yatak sarmasına sebep olur.
 
Motoru ilk çalıştırmada yeterli yağlama çok önemlidir. Eğer yağlama yetersiz olursa zamanla yataklarda çizikler meydana gelir.Bu yüzden motoru ilk çalıştırmada yağ uyarı lambasının zamanında sönüp sönmediğini kontrol etmek gerekir. Motorda yağ basıncı da çok önemlidir. Yeterince basınca ulaşamayan motor yağı yatakların çizilmesine ve sonunda yatakların sarmasına kadar gidebilir. Basınç saati ile motorun yağ basıncı ölçülebilir.Bazı araçlarda ise yağ basınç saati üretici tarafından araca takılmıştır.
 
Yatak sarmasının diğer nedenleri ise,revizyon sonrası krank ve yatak boşluğunun yeterince verilmemesi, hatalı  krank veya yatak kullanımı olarak sıralayabiliriz.

Motorun hava girişi üzerinden aldığı su veya yabancı cisim piston kolunun eşilmesinin başlıca sebebidir. Ayrıca piston tepesi ile silindir kapağı arasına giren sert bir cisimde piston kolunun eğilmesine sebep olur.

Piston kırılmalarının ilk nedeni özelliğini kaybetmiş saplama(cıvata)ları kullanmak veya hatalı sıkmak(torklamak)tır. Bu yüzden motor üreticilerin çoğu revizyon sonrası bu saplamaları değiştirmek gerektiğini söylemektedir.
 
Malzeme yorgunluğu,aşırı yük ve zorlanmada kırılmaya sebep olabilir.Bu durumda piston kolu en zayıf noktadan kırılır.
 
Piston kolu bozulması genellikle kol yatağında meydana gelir.Yağlama yetersizliği veya aşırı ısı buna sebeptir. Revizyonu mümkün olmayan kollar yenisi ile değiştirilir.

Yüksek kilometre kullanımı sonrası oluşan normal bir durumdur. Bunun haricinde yetersiz yağlama ve aşırı ısı segmanın aşınmasına sebep olacaktır.

Segmanlarının kırılmasının ana nedeni motor ateşlemesindeki düzensizliktir. Düşük oktanlı yakıt, motor yüksek sıcaklıklarda aşırı çalıştırılması ateşlemedeki düzeni bozar.

Motorda meydana gelen yan aşınma, segman yuvasının bozulması veya piston çatlağı da segmanların kırılmasına sebeptir.

Bu tür arızalar genellikle, motor yüksek devirde çalışırken pistonun üzerine gelen bir  parça sebep olur. Piston pimi boşluğu hatalı verilmesi de pistonun kırılmasına sebep olabilir. Piston delinmesinde de en büyük sebep supapların kırılması sonucu oluşur.

Piston üzerindeki aşınma, yüksek kilometre kullanımı sonucu meydana gelen normal bir durumdur. Erken zamanda aşınma meydana gelirse, motora giren havanın yeterince temiz olmadığı veya hava filitresinde problem olduğu kanısına varabiliriz. Eğer aşınma motor revizyonu yapıldıktan kısa bir süre sonra oluşmuşsa, hatalı yapılan honlamanın da aşındırıcı etkisi olduğunu söyleyebiliriz.

Piston erimesi genellikle pistonun kafa kısmında meydana gelir. Bu hasar uzun süre oluşan şiddetli patlamanın sonucudur.
 
Benzinli motorlarda bu patlamanın nedeni; yanlış oktanlı benzin, aşırı karbon birikimi, yanma odasında bulunan ince ve keskin noktalar, yanlış buji ve hatalı ateşleme, yanlış hava-yakıt karışımı olarak sıralayabiliriz.
  
Dizel motorla ise aynı tip hasara; hatalı  enjektörler, pompa ve enjektör, pompa zamanlaması ve turbo sebep olabilir.

Piston sarması genellikle piston eteği ile adlandırdığımız bölümde gerçekleşir. Bunun nedeni soğutma sistemi arızası,yağlama eksikliği(yağlama jeti arızası, piston gömlek arasındaki yetersiz boşluk,kuru yapılan montaj) veya pistonların yağlama deliklerinin yetersiz oluğu diyebiliriz. Piston sarmasının başka nedenleri olabilir ancak bu anlattıklarımız piston sarmasının başlıca nedenleridir.
 
Minimum boşluk ile çalışan motorlarda,çalışma sıcaklığı, yakıt karışımı veya ateşleme zamanlamasındaki bir değişiklikten dolayı bu arızalara daha çok rastlamaktayız. Bu durumda belli koşullar altında motor boşluşunun 0.02 mm arttırmayı öneririz.

Pistonlar basınç altında çalıştırılmak üzere dizayn edilmiştir.Buna rağmen pistonlar aşırı sıkıştırma veya ateşleme zamanlaması sırasında oluşan aşırı yanma basıncı sonucunda kafa kısmından çatlayabilirler.
 
Bunun dışında,motorda oluşan yanma ısısındaki ani değişiklikler pistonların kafa kısmından çatlamasına sebep olabilir.
Eğer piston etek kısmından çatlamışsa bunun sebebi ,motordaki yüksek kilometre yorgunluğu,motora aşırı yüklenme veya hatalı piston tasarımından kaynaklanabilir.